جمهوری اسلامی به دلیل نوپابودنش، از فقدان دانشی دینی که آن را در همه عرصه های زندگی، حمایت نماید رنج برده است/ پنج مواجهه حوزه با علوم جدید و قدیم: رویکرد سنتی، تهذیب گرا، بنیان‌گرا، مجددگرا و نوگرا/ روحانیت سنتی مقولات بزرگ زندگی را بر حسب مفاهیم گذشته، تجزیه و تحلیل می‌کنند.